या औषधी वनस्पतीची लागवड करा : एका एकरात चार लाखांपर्यंत उत्पन्न

 शेतकरी औषधी वनस्पती च्या लागवडीकडे सध्या जास्त केन्द्रित झालेले दिसतात. कारण उत्पन्न पण होते आणि नफा पण चांगला मिळतो. आज अश्या एका औषधी वनस्पती विषयी माहिती पाहणार आहोत ती म्हणजे सर्पगंधा होय. सर्पगंधा लागवड | Sarpgandha Farming In Maharashtra

Sarpgandha Farming In Maharashtra

शेतकरी आता दिवसेंदिवस पारंपारिक पिकांच्या शेतीतून नवीन मार्ग स्वीकारत असल्याचं समोर आलं आहे. काही शेतकरी आता औषधी पिकांची लागवड देखील करत आहेत. उत्पादन खर्च अगदी कमी आणि मोठी मागणी यामुळे शेतकर्‍यांना चांगलीच आर्थिक मदत होत आहे. केंद्र सरकार देखील शेतकऱ्यांचं उत्पन्न वाढवण्याचा प्रयत्न करत आहे. त्यानुसार औषधी पिकांची शेती सध्या फायदेशीर ठरत आहेत. शेतकऱ्यांसमोर सर्पगंधाची शेती करण्याची चांगली संधी आहे. 

{tocify} $title={Table of Contents}

सर्पगंधा काय आहे? 

हि एक महत्त्वपूर्ण हर्बल किंवा औषधी वनस्पती आहे जी बहुधा हिमालयीन प्रदेशातील डोंगराळ भागात वाढली जाते. हे पीक 1200 ते 1300 मीटर उंचीवर घेतले जाऊ शकते. पूर्व आणि पश्चिम घाटांच्या खालच्या भागात आणि अंदमान च्या प्रदेशातही सरपगंधा पिकवता येते. जेव्हा वृक्ष लागवडीच्या वर्णनाची बातमी येते, तेव्हा सर्पगंधा एक सदाबहार बारमाही झुडूप आहे जे साधारणत: 75 सेमी ते 100 सेमी उंचीपर्यंत वाढू शकते. सर्पागंधा रोपांची मुळे जमिनीत 50 ते 60 सेमी खोलपर्यंत कंदयुक्त फांद्यासह 0.5 सेमी ते 3 सेमी व्यासाची असू शकतात. शतकानु शतके सुमारे 400 वर्षापासून ही वनस्पती भारतीय आयुर्वेदात वापरली जात आहे. 

सर्पगंधा वनस्पती ही भारतातील कमी प्रमाणाच्या जंगलांमध्ये वाढते आणि ही भारतातील बर्‍याच भागांमध्ये एक धोकादायक प्रजाती आहे. तर सर्पगंधा रोपांच्या निर्यातीवर भारताने प्रतिबंध घातलेला आहे.

सर्पगंधा विषयी महत्वाचे 

सर्पगंधाचे आरोग्यविषयक फायदे

सरपगंधा चे गंभीर दुष्परिणामांसह बरेच आरोग्य फायदे देखील आहेत. सर्पगंधाचे मूळ सौम्य उच्च रक्तदाब, चिंताग्रस्तपणा, निद्रानाश आणि इतर प्रकारच्या मानसिक आजरांसाठी हर्बल औषधांमध्ये वापरला जातो. या झाडाच्या मुळाचा उपयोग सर्प आणि सरीसृप चाव्याव्दारे, ताप, बद्धकोष्ठता, तापदायक आतड्यांसंबंधी रोग, यकृत आजार, वेदनादायक सांधे (संधिवात) यावर देखील होतो. तथापि, आपण हे कोणत्याही वैद्यकीय व्यावसायिक सल्ल्याशिवाय किंवा कोणत्याही वैद्यकीय अटींशिवाय वापरू नये.

सर्पगंधाची इतर नावे

• Rauvolfia serpentina.
• Indian snakeroot.
• Devil pepper.
• Chandrabhaga.
• Chota chand.
• Serpentina root .
• Patalagondhi.
• Patalgaru.
• Chivan amelpodi.
• Paataala garuda.
• Asrel.
• Pule pandak.
• Harkaya.
• Chuvanna-vilpori. 
• Chandrika.

सर्पगंधाची शेती कशी करावी