नैऋत्य मॉन्सून साधारणत: 1 जूनच्या आसपास केरळमार्गे भारतात प्रवेश करतो. पावसाळ्याच्या 4 महिन्यांनंतर म्हणजे सप्टेंबरअखेर मान्सून राजस्थानमार्गे परत येतो.
 |
| Skymate Mansoon Prediction |
स्कायमेटच्या मान्सूनच्या अंदाजानुसार जून, जुलै, ऑगस्ट, सप्टेंबर चार महिन्यांत सरासरीच्या बीबीएम .6 मिमीच्या तुलनेत 2021 मध्ये 103 टक्के पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. यामध्ये 5 टक्के कमी किंवा अधिक असू शकते. पावसाळ्याच्या प्रादेशिक कामगिरीवर स्कायमेटचा अंदाज आहे की उत्तर भारत आणि ईशान्य भारतातील काही भागांत संपूर्ण हंगामात पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. तथापि, पावसाळ्याचा सुरुवातीचा महिना जून आणि शेवटचा महिना सप्टेंबरमध्ये देशभरात व्यापक पावसाची चिन्हे आहेत. 96 टक्के ते 104 टक्के दरम्यानचा पाऊस सरासरी किंवा सामान्य पावसाळा म्हणून परिभाषित केला जातो. नैऋत्य मॉन्सून साधारणत: 1 जूनच्या आसपास केरळमार्गे भारतात प्रवेश करतो. पावसाळ्याच्या 4 महिन्यांनंतर म्हणजे सप्टेंबरअखेर मान्सून राजस्थानमार्गे परत येतो.
कसा असेल मान्सून?
– स्कायमेटचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी योगेश पाटील म्हणाले की, प्रशांत महासागरात गेल्या वर्षभरापासून ला निनाची स्थिती कायम आहे. आणि आतापर्यंत मिळालेले संकेत असा इशारा करतात की, संपूर्ण पावसाळ्यात ही स्थिती राहू शकते.
– पावसाळ्याच्या मध्यापर्यंत प्रशांत महासागराच्या मध्यवर्ती भागात पुन्हा समुद्राच्या पृष्ठभागाचे तापमान कमी होण्यास सुरवात होईल. तथापि, समुद्राच्या पृष्ठभागावर थंड होण्याची ही प्रक्रिया अत्यंत संथ असेल. – या आधारावर, आम्ही असे म्हणू शकतो की मान्सून खराब करणारी अल-नीनो उभरण्याची शक्यता यावर्षीच्या पावसाळ्यात नाही.
– मान्सूनवर होणारा आणखी एक महत्त्वाचा महासागरीय बदल म्हणजे सध्या हिंदी महासागरापासून दूर असलेले मेडेन ज्युलियन ओशिलेशन (MJO).
– संपूर्ण मान्सून हंगामात तो मुश्किलीने हिंद महासागरातून साधारणपणे 3-4 वेळा जातो. पावसाळ्यावर त्याचा काय परिणाम होईल याबद्दल काही सांगणे घाईचे ठरेल.
यावर्षी किती पडेल पाऊस?
– स्कायमेटच्या मते, जूनमध्ये LPA ( 166.9 मिमी) च्या तुलनेत 106 टक्के पाऊस पडण्याची शक्यता आहे, तर सामान्य पावसाची शक्यता 70 टक्के आहे. सामान्यपेक्षा अधिक पावसाची 20 टक्के शक्यता आहे. सामान्य पावसापेक्षा कमी पावसाची 10 टक्के शक्यता आहे.
– जुलैमध्ये एलपीए (289 मिमी) मध्ये 97 टक्के पाऊस होऊ शकतो. सामान्य पावसाची 75 टक्के शक्यता आहे. सामान्यपेक्षा जास्त पावसाची शक्यता 10 टक्के आहे. सामान्यपेक्षा कमी पावसाची शक्यता 15 टक्के आहे.
– ऑगस्टमध्ये एलपीए (258.2 मिमी) येथे 99 टक्के पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. सामान्य पावसाची 80 टक्के शक्यता आहे. सामान्यपेक्षा जास्त 10 टक्के पाऊस होण्याची शक्यता आहे. सामान्य पावसापेक्षा कमी पावसाची 10 टक्के शक्यता आहे.
– सप्टेंबरमध्ये एलपीएमध्ये (170.2 मिमी) 116 टक्के पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. सामान्य पावसाची 30 टक्के शक्यता आहे.सामान्यपेक्षा जास्त पावसाची 60 टक्के आणि सामान्यपेक्षा कमी पावसाची 10 टक्के शक्यता आहे.
अल निनो काय आहे?
– अल-निनोमुळे पॅसिफिक महासागरामधील समुद्राचा पृष्ठभाग अधिक गरम होता, ज्यामुळे वाऱ्याचा मार्ग आणि वेग यामध्ये बदल होतो, ज्यामुळे हवामान चक्रावर वाईट परिणाम होतो.
– हवामानातील बदलामुळे काही ठिकाणी दुष्काळ पडतो तर काही ठिकाणी पूरस्थिती निर्माण होते. त्याचा परिणाम जगभर दिसून येतो.
– अल निनोमुळे भारत आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये दुष्काळ पडतो, तर अमेरिकेत मुसळधार पाऊस पडतो. ज्या वर्षी अल निनोची सक्रियता वाढते, त्यावर्षी निश्चितच त्याचा परिणाम नैऋत्य मान्सूनवर होतो.
– भारतात नैऋत्य मान्सूनला पावसाळी हंगाम असे म्हणतात कारण जून ते सप्टेंबर या कालावधीत 70 टक्के पाऊस या चार महिन्यांत असतो. भारतात अल निनोमुळे दुष्काळाचा धोका सर्वाधिक आहे.