Sindhutai Sapkal Biography: सिंधुताई सपकाळ या एक भारतीय सामाजिक कार्यकर्त्या होत्या ज्या विशेषतः भारतातील अनाथ मुलांचे संगोपन करण्याच्या कार्यासाठी ओळखल्या जातात. सिंधुताईचा जन्म 14 नोव्हेंबर 1948 रोजी वर्धा जिल्ह्यातील पिंप्री मेघे गावात तत्कालीन मध्य प्रांत आणि भारताच्या अधिराज्यातील बेरार येथे अभिमन्यू साठे यांच्या घरी झाला. एक अवांछित मूल असल्याने, तिला चिंधी (“चिंधीचा तुकडा“) म्हणून संबोधले गेले. अत्यंत गरिबी, कौटुंबिक जबाबदाऱ्या आणि लवकर लग्न यामुळे तिला चौथी इयत्ता यशस्वीपणे उत्तीर्ण झाल्यानंतर आपले शिक्षण सोडावे लागले. Sindhutai Sapkal यांचे वयाच्या 12 व्या वर्षी त्यांच्यापेक्षा 20 वर्षांनी मोठे असलेल्या Shrihari Sapkal यांच्याशी लग्न झाले.
या पोस्ट मधून आम्ही तुम्हाला Sindhutai Sapkal यांच्या बद्दल संपूर्ण Biography information Marathi मध्ये सांगणार आहोत, तुम्हाला जर सिंधुताई सपकाळ यांच्या जीवन, शिक्षण, त्यांचे कार्य इत्यादि बद्दल सविस्तर जाणून घ्यायचे असेल तर विनंती आहे की आमची ही पोस्ट शेवट पर्यंत नक्की वाचावी.
Sindhutai Sapkal biography in Marathi
सिंधुताई सपकाळ यांचे सुरुवातीचे आयुष्य गरिबी आणि कष्टाने भरलेले होते. Sindhutai चा जन्म महाराष्ट्रातील एका छोट्या गावात गरीब कुटुंबात झाला होता. सिंधुताईच्या वडलांचे नाव गोपाळ होते आणि तिची आई गृहिणी होती. सिंधुताई चार मुलांमध्ये सर्वात लहान होत्या. तिची भावंडं तिच्यापेक्षा मोठी होती आणि सिंधुताईचा जन्म झाला तोपर्यंत त्यांची लग्नं झाली होती.
नक्की वाचा – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर बायोग्राफी
सिंधुताईंचे आई-वडील फारसे शिकलेले नव्हते आणि त्यांच्याकडे जास्त पैसाही नव्हता. सिंधुताईंना शाळेत पाठवणे त्यांना परवडणारे नव्हते, त्यामुळे त्यांना घरी राहून घरकामात मदत करावी लागली. तिला तिच्या लहान भावंडांचीही काळजी घ्यावी लागली. सिंधुताईंचे बालपण एकाकी आणि कठीण गेले. गावातल्या इतर मुलांकडून तिची अनेकदा छेडछाड व्हायची. या गोष्टीचे सिंधुताईंना खूप वाईट वाटत होते.
सिंधुताई सपकाळ बायोग्राफी
| 📌 संपूर्ण नाव | सिंधुताई श्रीहरी सपकाळ |
| 📌 जन्म | 14 नोव्हेंबर 1948 |
| 📌 जन्म ठिकाण | पिंप्री मेघे (जिल्हा – वर्धा) |
| 📌 शिक्षण | इयत्ता 4 थी |
| 📌 वडील | अभिमन्यू साठे |
| 📌 आई | माहिती नाही |
| 📌 भावंडे | सिंधुताई सहित 4 |
| 📌 स्थापना | आनंद निकेतन आश्रम |
| 📌 पुरस्कार | पद्मश्री, नारी शक्ती |
| 📌 आश्रम | आनंद निकेतन |
| 📌 मृत्यू | 4 जानेवारी 2022 |
विवाह आणि कौटुंबिक जीवन
Sindhutai Sapkal 12 वर्षांच्या असताना त्यांचा विवाह श्रीहरी सपकाळ यांच्याशी झाला, जे त्यांच्यापेक्षा 20 वर्षांनी मोठे होते. श्रीहरी हा शेतकरी होता आणि तो गरीबही होता. सिंधुताईंना शाळेत पाठवणे परवडत नसल्याने तिला घरी राहून घरकामात मदत करावी लागली.
सिंधुताई आणि श्रीहरी यांना तीन मुलगे होते. मात्र, त्यांचे वैवाहिक जीवन सुखी नव्हते. श्रीहरी हा हिंसक माणूस होता आणि तो अनेकदा सिंधुताईंना मारहाण करत असे. सिंधुताईला त्याची भीती वाटत होती आणि तिला काय करावे हे समजत नव्हते. सिंधुताई 20 वर्षांच्या असताना एके दिवशी पती आणि मुलांना सोडून ती पळून गेली. ती कुठे जात आहे हे तिला माहीत नव्हते, पण तिला माहीत होते की ती आता श्रीहरीसोबत राहू शकत नाही.
अन्न आणि निवारा यांसाठी भीक मागत सिंधुताई गावोगावी फिरल्या. त्या इतर अनेक महिलांना भेटल्या ज्या सिंधुताई Sapkal सारख्या परिस्थितीत आपले जीवन जगत होत्या. त्या सर्व स्त्रिया गरीब होत्या आणि आपल्या मुलांचे संगोपन करण्यासाठी धडपडत होत्या.सिंधुताईंच्या लक्षात आले की आपण या महिलांना स्वतःहून मदत करू शकत नाही. परंतु यांच्या साठी काहीतरी करावेच लागेल. म्हणून त्यांनी Anand Niketan Ashram ची स्थापना केली आनंद निकेतन आश्रम बद्दल सविस्तर माहिती आम्ही याच पोस्ट मध्ये पुढे सांगितली आहे.
आनंद निकेतन आश्रम
1970 मध्ये Sindhutai Sapkal यांनी महाराष्ट्रातील चिखलदरा येथे आनंद निकेतन आश्रमाची स्थापना केली. आनंद निकेतन आश्रम हा अनाथ आणि सोडून दिलेल्या मुलांसाठी घर घर होते. सिंधुताईंनी या आश्रमात 1,000 हून अधिक मुलांचे संगोपन केले आहे. निकेतन आश्रम मुलांना अन्न, निवारा, शिक्षण आणि वैद्यकीय सेवा पुरवतो. मुलांना सिंधुताई आणि आश्रमच्या इतर सदस्यांकडूनही प्रेम आणि पाठिंबा देखील मिळाला.
या आश्रमात वाढलेली मुले पुढे डॉक्टर, इंजीनियर, वकील झाली हेच Sindhutai Sapkal यांनी स्थापन केलेल्या Aanand Niketan Aashram चे सर्वात मोठे यश आहे.
नक्की वाचा – सावित्रीबाई फुले बायोग्राफी
सिंधुताई सपकाळ यांना त्यांच्या कार्यासाठी अनेक पुरस्कार आणि मान्यता मिळाली आहेत. तिला भारतातील चौथा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार पद्मश्रीने सन्मानित करण्यात आले आहे. तिला भारतातील महिलांसाठीचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार नारी शक्ती पुरस्कारानेही सन्मानित करण्यात आले आहे. सिंधुताई संपूर्ण भारतातील महिला आणि मुलांसाठी आदर्श आहेत. प्रतिकूलतेवर मात करून जगात बदल घडवून आणणे शक्य आहे हे Sindhutai Sapkal यांनी जगाला दाखवून दिले आहे.
निधन
Sindhutai Sapkal यांचे 4 जानेवारी 2022 रोजी वयाच्या 73 व्या वर्षी निधन झाले. त्यांना 24 डिसेंबर 2021 रोजी हर्नियाच्या शस्त्रक्रियेसाठी पुण्यातील गॅलेक्सी केअर हॉस्पिटलमध्ये दाखल करण्यात आले. ती बरी झाली होती, पण एक आठवड्यापूर्वी तिला फुफ्फुसात संसर्ग झाला होता. 4 जानेवारी 2022 रोजी तिला हृदयविकाराचा झटका आला आणि त्यांचे निधन झाले.
सिंधुताई सपकाळ यांच्या निधनाने संपूर्ण भारतात शोककळा पसरली होती. ती खरी प्रेरणा आणि अनेकांसाठी आदर्श होती आणि पुढे देखील आपल्या स्मरणात नक्कीच राहील या बद्दल शंका नाही. अनाथ आणि परित्यक्‍त मुलांसोबतचे सिंधुताईचे कार्य, महिला सक्षमीकरणासाठीचे तिचे कार्य आणि सामाजिक न्यायासाठी तिची भक्कम वकिली यासाठी ती नेहमीच आपल्या आठवणीत राहील.
नेहमी विचारल्या जाणारे प्रश्न (Faq)
-
🤔 सिंधुताई सपकाळ यांचे संपूर्ण नाव काय होते?
सिंधुताई श्रीहरी सपकाळ
-
🤔 सिंधुताई सपकाळ यांचा जन्म कधी झाला?
14 नोव्हेंबर 1948
-
🤔 सिंधुताई यांच्या वडीलाचे नाव काय होते?
अभिमन्यू साठे
-
🤔 सिंधुताई सपकाळ यांनी कोणत्या आश्रम ची स्थापना केली?
आनंद निकेतन आश्रम
-
🤔 सिंधुताई यांचे लग्न कधी झाले?
वयाच्या 12 व्या वर्षी
-
🤔 सिंधुताई सपकाळ यांना कोण कोणते पुरस्कार मिळालेले आहेत?
पद्मश्री, नारी शक्ती
-
🤔 सिंधुताई सपकाळ यांचे निधन कधी झाले?
4 जानेवारी 2022 रोजी वयाच्या 73 व्या वर्षी हृदयविकाराच्या झटक्याने
मित्रांनो, माहिती आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि सिंधुताई बद्दल तुम्हाला आणखी काही माहिती असेल तर खाली कमेन्ट टाकून आम्हाला कळवा आम्ही तुम्ही संगीतलेली माहिती नक्कीच या पोस्ट मध्ये अॅड करू. दररोज नवनवीन माहिती साठी Krushi Yojana ला भेट देत रहा